ေခြးရူးျပန္ေရာဂါဆိုတာဘာလဲ
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရရင္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကာကြယ္လို႕ရပါတယ္။
ေရာဂါရွိေနတဲ့ တိရိစၧာန္ (အမ်ားအားျဖင့္ ေခြး) ကိုက္ခံရရင္(သို႕) ကုတ္ျခစ္ခံရရင္ လူေတြကို ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရးဘီးစ္ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရရင္ ေရာဂါပိုးဟာ အာရံုေၾကာတေလ်ာက္ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဦးေႏွာက္နဲ႕ ေက်ာရိုးအာရံုေၾကာမၾကီးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစကာ အေၾကာေသျခင္း (Paralysis) အပါအ၀င္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးဟာ အေရးၾကီးတဲ့ ကိုယ္အဂၤါ ျဖစ္တဲ့ ဦးေႏွာက္ကို ေရာက္ရွိရင္ေတာ့ သတိလစ္ေမ့ေျမာျခင္း နဲ႕ ေသဆံုးျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီး (WHO) ရဲ႕ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အာရွနဲ႕ အာဖရိကမွာ လူေပါင္း ၅၅၀၀၀ ခန္႕ဟာ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးရပါတယ္။ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ေခြးကိုက္ခံရျခင္းမွ ကူးစက္ျခင္းျဖစ္တယ္။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ၏ ကနဦးလကၡဏာမ်ားသည္ မျပင္းထန္ပါ။ သို႕ေသာ္ ျပင္းထန္ေသာအေျခအေနသို႕ မၾကာမီ ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။
ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္
ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္ဆိုသည္မွာ လူ၏ကိုယ္ခႏၶာထဲသို႕ ေရာဂါပိုးေရာက္ခ်ိန္မွစ၍ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား မျပမီ အခ်ိန္အတြင္းကို ေခၚသည္။ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ၏ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္မွာ ရက္သတၱ ၂ပတ္မွ ၁၂ပတ္အထိ ျဖစ္ပါတယ္။ တခါတေလမွာ ၄ရက္ေလာက္နဲ႕ ေရာဂါစတင္တာမ်ိဳးလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္တဲ့ေနရာ (ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ေနရာ) နဲ႔ သင့္ဦးေႏွာက္နဲ႕ နီးေလ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္တိုေလပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ သင့္မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္းနဲ႕ ဦးေခါင္းတို႕ကို အကိုက္ခံရရင္ လက္၊ ေျခတို႕ကို အကိုက္ခံရတာထက္ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္တိုပါတယ္။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါမွာ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္ရက္အနဲ၊ အမ်ား ဟာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကို ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္အတြင္းမွာပဲ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ကုသလို႕ ရပါတယ္။
ကနဦးလကၡဏာမ်ား
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါရဲ႕ အစပိုင္း လကၡဏာမ်ားဟာ အျခားေရာဂါမ်ားနဲ႕ မကြဲျပားပါဘူး။ ေရာဂါစလာျပီဆိုရင္ ခ်မ္းတုန္ျပီး အဖ်ားတက္လာပါတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္က ၁၀၀ံ ဖာရင္ဟုိက္ (၃၈ံ ဆယ္စီးရပ္စ္) ေလာက္ရွိပါတယ္။ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ စိတ္မၾကည္ဘဲ ေဒါသထြက္လြယ္ျခင္း၊ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း နဲ႕အံျခင္းတို႕လဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြက တျခားေရာဂါေတြနဲ႕ ကြဲျပားမႈသိပ္မရွိပါဘူး။
ေရာဂါကူးစက္ခံရသူရဲ႕ တ၀က္ေလာက္က ေရာဂါပိုး၀င္တဲ့ေနရာမွာ နာက်င္ျပီး တစစ္စစ္ ကိုက္ေနတာကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။
ေႏွာင္းပိုင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ကနဦးလကၡဏာမ်ားဟာ ၂ရက္မွ ၁၀ရက္ ေလာက္ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။ ဒီ့ေနာက္မွာေတာ့ ပိုျပီးျပင္းထန္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြေပၚေပါက္လာပါတယ္။
. ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္း (ေခြးရူးျပန္သူ ငါးေယာက္မွာေလးေယာက္ေလာက္ျဖစ္ပါတယ္)
. အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္း
ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္း
ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္းဟာ ထူးဆန္းျပီး ဂဏွာမျငိမ္တဲ့ အျပဳအမူေတြတိုးတိုးျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ပံုစံ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားထဲမွာ ခဏျငိမ္သြားလိုက္ ျပီးရင္ပိုျပီးဆိုးလာလိုက္နဲ႕ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေအာက္ပါလကၡဏာေတြ အခ်ိဳ႕ သို႕မဟုတ္ အားလံုး ကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
. ရိုက္ႏွက္ျခင္း၊ ကိုက္ျခင္းကဲ့သို႕ ရန္လို ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ အမူအယာမ်ိဳးျပပါတယ္။
. စိတ္တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ျခားေနပါတယ္။
. ထင္ေယာင္ထင္မွား နဲ႕ မရွိတဲ့အရာေတြကို ျမင္ရ၊ ၾကားရတတ္ပါတယ္။
. သြားရည္ေတြအလြန္အကၽြံထြက္ေနပါတယ္။
. ကိုယ္အပူခ်ိန္ အလြန္ျမင့္တက္လာပါတယ္။
. ေခၽြးအလြန္ထြက္ပါတယ္။
. သူတို႕ အေရျပားေပၚက အေမြးေတြေထာင္ေနတတ္ပါတယ္။
. ေယာက္်ားလိင္အဂၤါ ေထာင္မတ္ေနပါတယ္။
ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္တဲ့သူေတြဟာ ေရေၾကာက္ျခင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ လည္ပင္းနာျပီး မ်ိဳခ်ရခက္ပါတယ္။ မ်ိဳခ်ဖို႕ ၾကိဳးစားတဲ့အခါ လည္ပင္းၾကြက္သားေတြက အျပင္းအထန္ၾကြက္တက္ပါတယ္။ ဒါဟာ စကၠန္႕အနည္းငယ္သာၾကာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေရကို ျမင္ရံု၊ အသံၾကားရံုနဲ႕ ၾကြက္တက္ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီအခါ ေရေၾကာက္ျခင္းျဖစ္လာပါတယ္။ ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္းေတြမွာ အလင္းေရာင္ေၾကာက္ျခင္းနဲ႕ ေလတိုက္တာေၾကာက္ျခင္းတို႕လဲျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။
ဒီေရာဂါလကၡဏာေတြျပျပီး ရက္အနည္းငယ္မွာ သတိလစ္ေမ့ေျမာျပီး ေသသြားပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ႏွလံုးနဲ႕ အဆုတ္တို႕ ပ်က္စီးျပီး ေသဆံုးရပါတယ္။
အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္း
အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္းဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ၾကြက္သားေတြအားနည္းလာျပီး အထိအေတြ႕ကို မသိေတာ့ပါဘူး။ ေျခေတြလက္ေတြက စတင္ျဖစ္ျပီး ေနာက္ဆံုးတကိုယ္လံုးပ်ံ႕ကာ အေၾကာေသသြားပါတယ္။
ေရေၾကာက္ျခင္းဟာ အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္းမွာ မေတြ႕ရတတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္းလိုပဲ ရက္အနည္းငယ္မွာ ႏွလံုးနဲ႕ အဆုတ္ပ်က္စီးျပီး ေသဆံုးရပါတယ္။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကာကြယ္ျခင္း
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါျဖစ္ရင္ ကုသလို႕မရပါဘူး။ ၉၉.၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းအသက္ဆံုးရံႈးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၀၀% ကာကြယ္လို႕ ရပါတယ္။
ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲဆိုေတာ့
. တိရိစၧာန္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မလုပ္ပါႏွင့္၊
. ကေလးေတြကို တိရိစၧာန္မ်ားအား မကိုင္တြယ္ပါေစႏွင့္။
. အိမ္ေမြးတိရိစၧာန္ရွိလွ်င္ ေခြးရူးျပန္ကာကြယ္ေဆးထိုးထားေပးပါ။
လူေတြအတြက္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေဆး ( pre-exposure vaccination ) ကိုေတာ့
(၁) ကေလးေတြ (ေခြးကိုက္ခံရရင္ မိဘကို ျပန္မေျပာတတ္ၾကဘူး)
(၂) တိရိစၧာန္ ထိန္းသိမ္းကိုင္တြယ္တဲ့သူေတြ နဲ႕
(၃) ေခြးရူးျပန္ျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသကို သြားတဲ့လူေတြမွာ ထိုးသင့္ပါတယ္။
အကိုက္ခံရျပီးမွထိုးတဲ့ ကာကြယ္ေဆး(post - exposure vaccination) ကိုေတာ့ တိရိစၧာန္ အကိုက္ခံရလွ်င္(သို႕) အကုတ္ခံရလွ်င္ ထိုးရပါတယ္။ သတိထားရမွာက ေခြးရူးျပန္ေရာဂါဟာ ေခြးကေနမွ ကူးတာမဟုတ္ပါဘူး။ ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါအားလံုးနဲ႕ လင္းႏို႕တုိ႕ကေနလည္းကူးစက္ပါတယ္။
တကယ္လို႕ သင္ဟာ တိရိစၧာန္အကိုက္ခံရျပီး post - exposure vaccination မရရင္ pre-exposure vaccination လဲ ထိုးႏိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႕ သင္ဟာ တိရိစၧာန္ အကိုက္ အကုတ္ခံရလွ်င္
. ဒဏ္ရာကို ေရ၊ ဆပ္ျပာတို႕ႏွင့္ေဆးေၾကာျပီး အိုင္အိုဒင္းေဆးရည္ထည့္ပါ။
. ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ျပီး လိုအပ္ေသာ ေဆးကူသမႈခံယူပါ။ ဒါဟာ သင့္အသက္ကို ကယ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႕ဟာ ကမၻာ့ေခြးရူးျပန္ေရာဂါေန႕(World Rabies Day) ပါ။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ ကင္းေ၀းႏိုင္ၾကပါေစ
ခင္တဲ့
waiyanlin
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရရင္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကာကြယ္လို႕ရပါတယ္။
ေရာဂါရွိေနတဲ့ တိရိစၧာန္ (အမ်ားအားျဖင့္ ေခြး) ကိုက္ခံရရင္(သို႕) ကုတ္ျခစ္ခံရရင္ လူေတြကို ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရးဘီးစ္ဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရရင္ ေရာဂါပိုးဟာ အာရံုေၾကာတေလ်ာက္ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဦးေႏွာက္နဲ႕ ေက်ာရိုးအာရံုေၾကာမၾကီးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစကာ အေၾကာေသျခင္း (Paralysis) အပါအ၀င္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးဟာ အေရးၾကီးတဲ့ ကိုယ္အဂၤါ ျဖစ္တဲ့ ဦးေႏွာက္ကို ေရာက္ရွိရင္ေတာ့ သတိလစ္ေမ့ေျမာျခင္း နဲ႕ ေသဆံုးျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီး (WHO) ရဲ႕ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အာရွနဲ႕ အာဖရိကမွာ လူေပါင္း ၅၅၀၀၀ ခန္႕ဟာ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးရပါတယ္။ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ေခြးကိုက္ခံရျခင္းမွ ကူးစက္ျခင္းျဖစ္တယ္။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ၏ ကနဦးလကၡဏာမ်ားသည္ မျပင္းထန္ပါ။ သို႕ေသာ္ ျပင္းထန္ေသာအေျခအေနသို႕ မၾကာမီ ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။
ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္
ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္ဆိုသည္မွာ လူ၏ကိုယ္ခႏၶာထဲသို႕ ေရာဂါပိုးေရာက္ခ်ိန္မွစ၍ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား မျပမီ အခ်ိန္အတြင္းကို ေခၚသည္။ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ၏ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္မွာ ရက္သတၱ ၂ပတ္မွ ၁၂ပတ္အထိ ျဖစ္ပါတယ္။ တခါတေလမွာ ၄ရက္ေလာက္နဲ႕ ေရာဂါစတင္တာမ်ိဳးလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္တဲ့ေနရာ (ေခြးကိုက္ခံရတဲ့ေနရာ) နဲ႔ သင့္ဦးေႏွာက္နဲ႕ နီးေလ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္တိုေလပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ သင့္မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္းနဲ႕ ဦးေခါင္းတို႕ကို အကိုက္ခံရရင္ လက္၊ ေျခတို႕ကို အကိုက္ခံရတာထက္ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္တိုပါတယ္။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါမွာ ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္ရက္အနဲ၊ အမ်ား ဟာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကို ေရာဂါပ်ိဳးခ်ိန္အတြင္းမွာပဲ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ကုသလို႕ ရပါတယ္။
ကနဦးလကၡဏာမ်ား
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါရဲ႕ အစပိုင္း လကၡဏာမ်ားဟာ အျခားေရာဂါမ်ားနဲ႕ မကြဲျပားပါဘူး။ ေရာဂါစလာျပီဆိုရင္ ခ်မ္းတုန္ျပီး အဖ်ားတက္လာပါတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္က ၁၀၀ံ ဖာရင္ဟုိက္ (၃၈ံ ဆယ္စီးရပ္စ္) ေလာက္ရွိပါတယ္။ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ စိတ္မၾကည္ဘဲ ေဒါသထြက္လြယ္ျခင္း၊ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း နဲ႕အံျခင္းတို႕လဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြက တျခားေရာဂါေတြနဲ႕ ကြဲျပားမႈသိပ္မရွိပါဘူး။
ေရာဂါကူးစက္ခံရသူရဲ႕ တ၀က္ေလာက္က ေရာဂါပိုး၀င္တဲ့ေနရာမွာ နာက်င္ျပီး တစစ္စစ္ ကိုက္ေနတာကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။
ေႏွာင္းပိုင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ကနဦးလကၡဏာမ်ားဟာ ၂ရက္မွ ၁၀ရက္ ေလာက္ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။ ဒီ့ေနာက္မွာေတာ့ ပိုျပီးျပင္းထန္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြေပၚေပါက္လာပါတယ္။
. ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္း (ေခြးရူးျပန္သူ ငါးေယာက္မွာေလးေယာက္ေလာက္ျဖစ္ပါတယ္)
. အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္း
ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္း
ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္းဟာ ထူးဆန္းျပီး ဂဏွာမျငိမ္တဲ့ အျပဳအမူေတြတိုးတိုးျဖစ္လာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ပံုစံ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားထဲမွာ ခဏျငိမ္သြားလိုက္ ျပီးရင္ပိုျပီးဆိုးလာလိုက္နဲ႕ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေအာက္ပါလကၡဏာေတြ အခ်ိဳ႕ သို႕မဟုတ္ အားလံုး ကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
. ရိုက္ႏွက္ျခင္း၊ ကိုက္ျခင္းကဲ့သို႕ ရန္လို ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ အမူအယာမ်ိဳးျပပါတယ္။
. စိတ္တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ျခားေနပါတယ္။
. ထင္ေယာင္ထင္မွား နဲ႕ မရွိတဲ့အရာေတြကို ျမင္ရ၊ ၾကားရတတ္ပါတယ္။
. သြားရည္ေတြအလြန္အကၽြံထြက္ေနပါတယ္။
. ကိုယ္အပူခ်ိန္ အလြန္ျမင့္တက္လာပါတယ္။
. ေခၽြးအလြန္ထြက္ပါတယ္။
. သူတို႕ အေရျပားေပၚက အေမြးေတြေထာင္ေနတတ္ပါတယ္။
. ေယာက္်ားလိင္အဂၤါ ေထာင္မတ္ေနပါတယ္။
ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္တဲ့သူေတြဟာ ေရေၾကာက္ျခင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ လည္ပင္းနာျပီး မ်ိဳခ်ရခက္ပါတယ္။ မ်ိဳခ်ဖို႕ ၾကိဳးစားတဲ့အခါ လည္ပင္းၾကြက္သားေတြက အျပင္းအထန္ၾကြက္တက္ပါတယ္။ ဒါဟာ စကၠန္႕အနည္းငယ္သာၾကာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ေရကို ျမင္ရံု၊ အသံၾကားရံုနဲ႕ ၾကြက္တက္ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီအခါ ေရေၾကာက္ျခင္းျဖစ္လာပါတယ္။ ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္းေတြမွာ အလင္းေရာင္ေၾကာက္ျခင္းနဲ႕ ေလတိုက္တာေၾကာက္ျခင္းတို႕လဲျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။
ဒီေရာဂါလကၡဏာေတြျပျပီး ရက္အနည္းငယ္မွာ သတိလစ္ေမ့ေျမာျပီး ေသသြားပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ႏွလံုးနဲ႕ အဆုတ္တို႕ ပ်က္စီးျပီး ေသဆံုးရပါတယ္။
အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္း
အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္းဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ၾကြက္သားေတြအားနည္းလာျပီး အထိအေတြ႕ကို မသိေတာ့ပါဘူး။ ေျခေတြလက္ေတြက စတင္ျဖစ္ျပီး ေနာက္ဆံုးတကိုယ္လံုးပ်ံ႕ကာ အေၾကာေသသြားပါတယ္။
ေရေၾကာက္ျခင္းဟာ အေၾကာေသေခြးရူးျပန္ျခင္းမွာ မေတြ႕ရတတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပင္းထန္ေခြးရူးျပန္ျခင္းလိုပဲ ရက္အနည္းငယ္မွာ ႏွလံုးနဲ႕ အဆုတ္ပ်က္စီးျပီး ေသဆံုးရပါတယ္။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါကာကြယ္ျခင္း
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါျဖစ္ရင္ ကုသလို႕မရပါဘူး။ ၉၉.၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းအသက္ဆံုးရံႈးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၀၀% ကာကြယ္လို႕ ရပါတယ္။
ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲဆိုေတာ့
. တိရိစၧာန္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မလုပ္ပါႏွင့္၊
. ကေလးေတြကို တိရိစၧာန္မ်ားအား မကိုင္တြယ္ပါေစႏွင့္။
. အိမ္ေမြးတိရိစၧာန္ရွိလွ်င္ ေခြးရူးျပန္ကာကြယ္ေဆးထိုးထားေပးပါ။
လူေတြအတြက္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေဆး ( pre-exposure vaccination ) ကိုေတာ့
(၁) ကေလးေတြ (ေခြးကိုက္ခံရရင္ မိဘကို ျပန္မေျပာတတ္ၾကဘူး)
(၂) တိရိစၧာန္ ထိန္းသိမ္းကိုင္တြယ္တဲ့သူေတြ နဲ႕
(၃) ေခြးရူးျပန္ျဖစ္ပြားတဲ့ ေဒသကို သြားတဲ့လူေတြမွာ ထိုးသင့္ပါတယ္။
အကိုက္ခံရျပီးမွထိုးတဲ့ ကာကြယ္ေဆး(post - exposure vaccination) ကိုေတာ့ တိရိစၧာန္ အကိုက္ခံရလွ်င္(သို႕) အကုတ္ခံရလွ်င္ ထိုးရပါတယ္။ သတိထားရမွာက ေခြးရူးျပန္ေရာဂါဟာ ေခြးကေနမွ ကူးတာမဟုတ္ပါဘူး။ ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါအားလံုးနဲ႕ လင္းႏို႕တုိ႕ကေနလည္းကူးစက္ပါတယ္။
တကယ္လို႕ သင္ဟာ တိရိစၧာန္အကိုက္ခံရျပီး post - exposure vaccination မရရင္ pre-exposure vaccination လဲ ထိုးႏိုင္ပါတယ္။
တကယ္လို႕ သင္ဟာ တိရိစၧာန္ အကိုက္ အကုတ္ခံရလွ်င္
. ဒဏ္ရာကို ေရ၊ ဆပ္ျပာတို႕ႏွင့္ေဆးေၾကာျပီး အိုင္အိုဒင္းေဆးရည္ထည့္ပါ။
. ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ျပီး လိုအပ္ေသာ ေဆးကူသမႈခံယူပါ။ ဒါဟာ သင့္အသက္ကို ကယ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႕ဟာ ကမၻာ့ေခြးရူးျပန္ေရာဂါေန႕(World Rabies Day) ပါ။
ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ ကင္းေ၀းႏိုင္ၾကပါေစ
ခင္တဲ့
waiyanlin
Comments
Post a Comment