ကမၻာ့ က်န္းမာေရးေန႔ - ဧျပီလ ၇ ရက္
ဧျပီလ ၇ ရက္ေန႔ဟာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ပါ။ ဧျပီလ ၇ရက္ေရာက္တိုင္း ႏိုင္ငံ အသီးသီးမွာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ကို က်င္းပေလ႔ရွိပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ ျဖစ္ေပၚလာပံုနဲ႔ က်င္းပရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ဆိုတာ တကမၻာလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ က်န္းမာေရးအသိႏိုးၾကားေစဖို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီး (WHO) World Health Organization က ၾကီးမႈးျပီး က်င္းပေနတာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးဟာ ပထမဆံုးေသာ ကမၻာ့က်န္းမာေရး ညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ဒီညီလာခံက ႏွစ္စဥ္ ဧျပီလ ၇ရက္ေန႔ကို ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္က်င္းပဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ၁၉၅၀ ခုႏွစ္က စ လို႔ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ဟာ (WHO) တည္ေထာင္တာကို အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳဖို႔အတြက္ရယ္၊ ေနာက္ျပီး ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြမွာ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို တကမၻာလံုး အာရံုစိုက္မိေစဖို႔ အတြက္ရယ္ ရည္ရြယ္ျပီး က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔မွာ (WHO) ဟာ ႏွစ္တႏွစ္ရဲ႕ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ (Theme) ကို ႏိုင္ငံတကာအဆင့္၊ ေဒသ အဆင့္ နဲ႕ ေဒသႏၱရ အဆင့္ အလိုက္ လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ေစျပီး စီစဥ္က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ေတြမွာ သတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ တခ်ိဳ႕ (Theme) ေတြကေတာ့ -
၂၀၁၂ - သက္ႀကီးသူတို႔ က်န္းမာဖို႔ လူမႈဘဝျမႇင့္တင္စို႔
၂၀၁၁ - ေဆးဝါးယဥ္ပါးမႈ အႏၲရယ္ ကာကြယ္ဖို႔၊ အားလုံးပူးေပါင္း တိုက္ဖ်က္ၾကစို႔
၂၀၁၀ - ၿမိဳ႕ျပလူမႈဘဝ ျမင့္မားေရး က်န္းမာေရးကို ျမႇင့္တင္ေပး
၂၀၀၉ - က်န္းမာေရးအတြက္ အေရးႀကဳံက ေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္မွ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ခ်မ္းသာရ
၂၀၀၈ - ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ က်န္းမာေရးအတြက္ သတိျပဳ
စသည္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ တိုးျမင့္လာျခင္းကို ရပ္တန္႔ဖို႕ (Theme) ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး
ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ "စိတ္က်ေဝဒနာ၊ ေျပာဆိုတိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးပါ " ဆိုတဲ့ (Theme) နဲ႔ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးေန႔ကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔
ဒီႏွစ္ ၂၀၁၈ မွာေတာ့ Universal Health Coverage :Everyone Everywhrer “ေနရာတိုင္း၊ လူတိုင္းအေရး၊ က်န္းမာေရးကိုေဆာင္ၾကဥ္းေပး” ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႕ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးေန႔ကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ေၾကြးေၾကာ္သံကေတာ့ "လူတိုင္းအတြက္ က်န္းမာေရး" ျဖစ္ပါတယ္။
Universal Health Coverage :Everyone Everywhrer “ေနရာတိုင္း၊ လူတိုင္းအေရး၊ က်န္းမာေရးကိုေဆာင္ၾကဥ္းေပး”
ဒီေဆာင္ပုဒ္နဲ႔အတူ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးဟာ ေအာက္ပါအတိုင္း သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၇ ရက္မွ ဇူလိုင္ ၂၄ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအစည္းအေဝးႀကီး မွာ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး (WHO) ကိုဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့တာဟာ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၈ ဆို ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ျပည့္ခဲ့ပါျပီ။ ဒီ ႏွစ္ ၇၀ ေျမာက္ ႏွစ္ပါတ္လည္ေန႔မွာ (WHO) ဟာ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ သူတို႕ ကတိျပဳထားခဲ့တဲ့ ေရရွည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္ အတိုင္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ပန္ၾကားလိုက္ပါတယ္။ ဒီေရရွည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ လူတိုင္းအတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ရနိဳင္ဖို႕ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ (Universal Health Coverage)ပန္းတိုင္ ကို ရရွိေအာင္ ခိုင္မာတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်မွတ္ျပီး ေရွ႕ဆက္ဖို႕လဲ(WHO)က ပန္ၾကားထားပါတယ္။ ဒါဟာဘာကို ဆိုလိုတာလဲ ဆုိေတာ့ ေနရာတိုင္းမွာ လူတိုင္းအတြက္ အရည္အေသြးျပည့္ဝတဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ကို သူလို႕ လုိအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေစပဲ ရရွိနိဳင္ေစဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းဟာ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ပန္းတိုင္ ကို ေရာက္ရွိေအာင္ ၾကိဳးပမ္းတဲ့ ေနရာမွာ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ တူညီမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းအတြက္ ပံုစံတူ နည္းလမ္းဆိုတာလဲ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတိုင္းဟာ မိမိႏိုင္ငံကို အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရး လြမ္းျခံဳမႈ အေျခအေန တိုးတက္လာေအာင္ သင့္ေလွ်ာ္ရာ နည္းလမ္းနဲ႔ ၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ရပါလိမ့္မယ္ လို႔ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး (WHO) က သတင္းစကားျဖန္႔ေ၀ ခဲ့ပါတယ္။
စိန္ေခၚမႈေတြ
အခုခ်ိန္မွာ အနည္းဆံုး ကမၻာ့လူဦးေရ တဝက္ေလာက္ဟာ အေျခခံ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို ရယူႏိုင္ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ လူဦးေရ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ဟာလည္း တေန႔ကို ၂ ေဒၚလာ ထက္နည္းတဲ့ ၀င္ေငြနဲ႔ ေနထိုင္ရျပီး သူတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္လဲ သူတို႔ သံုးစြဲရတဲ့ အခါ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျဖစ္ေအာင္ တြန္းပို႔သလိုျဖစ္ေနပါတယ္။
အေျဖရွာျခင္း
အခု ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ဟာ က်န္းမာေရးနဲ႕ဆက္ႏြယ္တဲ့ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔တဲ့ ဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ဆီသို႔ တိုးတက္လာေစရန္ ေသာ့ခ်က္ မဟာဗ်ဴဟာ အျဖစ္ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ လူထုကို အရည္အေသြးမွီ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႕ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေအာင္ အကာအကြယ္ေပးမႈ ရရွိေအာင္အခြင့္အလမ္းေပးတာဟာ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႕ ဘ၀သက္တမ္းကို တိုးျမွင့္ေပးတာတင္မကပါဘူး။ ဒါဟာ တိုင္းျပည္ေတြကို ကပ္ေရာဂါေတြမပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္၊ ဆင္းရဲငတ္မြတ္မႈေလ်ာ့က်ေအာင္၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြရရွိလာေအာင္၊ စီးပြားေရးဖြ႔ံျဖိဳးမႈ တိုးတက္လာေအာင္ နဲ႕ က်ားမ တန္းတူမႈ ျမင့္တင္ေအာင္ ကူညီေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္လိုေတြေဆာင္ရြက္မွာလဲ
(WHO) ရဲ႕ အမႈေဆာင္ခ်ဳပ္က ဒီလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ေငြေၾကးအကုန္မခံႏိုင္လို႔ ေသတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးမျဖစ္ေစရဘူး။ ဘယ္သူမွ စားစရာ၀ယ္မလား ေဆး၀ယ္မလား ေရြးစရာမလိုရဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၈ ကစျပီး အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ မဟာဗ်ဴဟာမွာ ပါ၀င္ပါတ္သက္သူေတြကို WHO က လံႈ႕ေဆာ္ျခင္း၊ တြန္းအားေပးျခင္းနဲ႔ ဦးေဆာင္လမ္းျပလုပ္ျခင္းျဖင့္ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေစရန္ ရည္ရြယ္ပါတယ္။
လံႈ႔ေဆာ္ျခင္း - ႏိုင္ငံရဲ႕ မူ၀ါဒ ခ်မွတ္သူေတြကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ က်န္းမာေရးေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အက်ိဳးေတြကို မီးေမာင္းထိုးျပမွာျဖစ္ျပီး သူတို႕ကိုလဲ ဒီအေျပာင္းအလဲကို ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ လံႈ႕ေဆာ္မွာျဖစ္ပါတယ္။
တြန္းအားေပးျခင္း - အၾကြင္းမဲ့က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ လမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေရာက္ေနျပီျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ တိုးတက္မႈေတြကို နမူနာျပျပီး အျခားႏိုင္ငံေတြကို သူတို႕ရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ဆက္ေလွ်ာက္ေအာင္ တြန္းအားေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေဆာင္လမ္းျပလုပ္ျခင္း - က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ လြမ္းျခံဳမႈ က်ယ္ျပန္႔ေအာင္လုပ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ အရည္အေသြးတက္ေအာင္လုပ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ စရိတ္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း စသည့္ အၾကြင္းမဲ့က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္သည့္ အေထာက္အကူ နည္းလမ္းမ်ား ကို ေအာင္ျမင္ေနသည့္ႏိုင္ငံမ်ားမွ မွ်ေ၀သြားမည္။
အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ
အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ကို ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးရရွိေစခ်င္မိပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဆိုတာ ေဆးကုသတာတခုထဲ မျမင္ေစခ်င္ပါဘူး။
ျပည္သူလူထုကို က်န္းမာေရး အသိပညာ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာကလဲ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးတာပါဘဲ။ ျပည္သူလူထု က်န္းမာေရး အသိပညာ တိုးတက္လာရင္ မလိုအပ္ဘဲ ေဆးကုရတာေတြ၊ မလိုအပ္ဘဲ အသက္ဆံုးရံႈးရတာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာပါ။ ဒါ့အျပင္ ေဆးကုသစရိတ္ေတြ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရင္ ျပည္သူေတြလဲ ၀င္ေငြေတြကို ပိုသံုးႏိုင္ျပီး တိုင္းျပည္လဲ စီးပြားေရးတိုးတက္လာႏိုင္ပါတယ္။
အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ရရွိဖို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ခရီးရွည္ၾကီးကို ေလွ်ာက္ရဦးမွာပါ။ ေက်းလက္ေတာရြာေတြ၊ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြအထိ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ဖို႕ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။ ဒီေနရာမွာ အခမဲ့ ဆိုတာေလးကို ထည့္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ၾကီးဟာ အခမဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လို႕ မသံုးႏႈန္းထားပါဘူး၊က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေစပဲ ရရွိႏိုင္ဖို႔ လို႕ေျပာထားတာပါ။ အခမဲ့ ေဆးကုသမႈ ရႏိုင္ဖို႕ဆိုတာ ႏိုင္ငံတိုင္း၊ ေဒသတိုင္းမွာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ခ်မ္းသာတဲ့ တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာ့ ရွိမွာပါ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေစပဲ ရရွိႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာက သင့္ေတာ္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏနဲ႕ ကုသမႈ ခံယူႏိုင္ဖို႕၊ က်န္းမာေရးကုသမႈ စရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီအတြက္လဲ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္းဖို႕ လုိအပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႕ နယ္စြန္နယ္ဖ်ုားအထိ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ေအာင္ ဆက္လက္တိုးခ်ဲ႕ျပီး ျပည္သူလူထုကေတာ့ က်န္းမာေရးအသိတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။
က်ေနာ္ကေတာ့ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ရရွိေစေၾကာင္း ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ဒီပိုစ္ကို ေရးသားလိုက္ပါတယ္။
Ref; WHO world health day campaign
Photo credit; MRTV 4 News - world health day
ခင္တဲ့
waiyanlin
ဧျပီလ ၇ ရက္ေန႔ဟာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ပါ။ ဧျပီလ ၇ရက္ေရာက္တိုင္း ႏိုင္ငံ အသီးသီးမွာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ကို က်င္းပေလ႔ရွိပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ ျဖစ္ေပၚလာပံုနဲ႔ က်င္းပရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ဆိုတာ တကမၻာလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ က်န္းမာေရးအသိႏိုးၾကားေစဖို႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီး (WHO) World Health Organization က ၾကီးမႈးျပီး က်င္းပေနတာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးဟာ ပထမဆံုးေသာ ကမၻာ့က်န္းမာေရး ညီလာခံကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ဒီညီလာခံက ႏွစ္စဥ္ ဧျပီလ ၇ရက္ေန႔ကို ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္က်င္းပဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ၁၉၅၀ ခုႏွစ္က စ လို႔ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ဟာ (WHO) တည္ေထာင္တာကို အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳဖို႔အတြက္ရယ္၊ ေနာက္ျပီး ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြမွာ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို တကမၻာလံုး အာရံုစိုက္မိေစဖို႔ အတြက္ရယ္ ရည္ရြယ္ျပီး က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔မွာ (WHO) ဟာ ႏွစ္တႏွစ္ရဲ႕ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ (Theme) ကို ႏိုင္ငံတကာအဆင့္၊ ေဒသ အဆင့္ နဲ႕ ေဒသႏၱရ အဆင့္ အလိုက္ လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ေစျပီး စီစဥ္က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔ေတြမွာ သတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ တခ်ိဳ႕ (Theme) ေတြကေတာ့ -
၂၀၁၂ - သက္ႀကီးသူတို႔ က်န္းမာဖို႔ လူမႈဘဝျမႇင့္တင္စို႔
၂၀၁၁ - ေဆးဝါးယဥ္ပါးမႈ အႏၲရယ္ ကာကြယ္ဖို႔၊ အားလုံးပူးေပါင္း တိုက္ဖ်က္ၾကစို႔
၂၀၁၀ - ၿမိဳ႕ျပလူမႈဘဝ ျမင့္မားေရး က်န္းမာေရးကို ျမႇင့္တင္ေပး
၂၀၀၉ - က်န္းမာေရးအတြက္ အေရးႀကဳံက ေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္မွ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ခ်မ္းသာရ
၂၀၀၈ - ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ က်န္းမာေရးအတြက္ သတိျပဳ
စသည္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ တိုးျမင့္လာျခင္းကို ရပ္တန္႔ဖို႕ (Theme) ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး
ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ "စိတ္က်ေဝဒနာ၊ ေျပာဆိုတိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးပါ " ဆိုတဲ့ (Theme) နဲ႔ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးေန႔ကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေန႔
ဒီႏွစ္ ၂၀၁၈ မွာေတာ့ Universal Health Coverage :Everyone Everywhrer “ေနရာတိုင္း၊ လူတိုင္းအေရး၊ က်န္းမာေရးကိုေဆာင္ၾကဥ္းေပး” ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္နဲ႕ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးေန႔ကို က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ေၾကြးေၾကာ္သံကေတာ့ "လူတိုင္းအတြက္ က်န္းမာေရး" ျဖစ္ပါတယ္။
Universal Health Coverage :Everyone Everywhrer “ေနရာတိုင္း၊ လူတိုင္းအေရး၊ က်န္းမာေရးကိုေဆာင္ၾကဥ္းေပး”
ဒီေဆာင္ပုဒ္နဲ႔အတူ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ၾကီးဟာ ေအာက္ပါအတိုင္း သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၇ ရက္မွ ဇူလိုင္ ၂၄ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအစည္းအေဝးႀကီး မွာ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး (WHO) ကိုဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့တာဟာ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၈ ဆို ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ျပည့္ခဲ့ပါျပီ။ ဒီ ႏွစ္ ၇၀ ေျမာက္ ႏွစ္ပါတ္လည္ေန႔မွာ (WHO) ဟာ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ သူတို႕ ကတိျပဳထားခဲ့တဲ့ ေရရွည္ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္ အတိုင္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ပန္ၾကားလိုက္ပါတယ္။ ဒီေရရွည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ လူတိုင္းအတြက္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ရနိဳင္ဖို႕ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ (Universal Health Coverage)ပန္းတိုင္ ကို ရရွိေအာင္ ခိုင္မာတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်မွတ္ျပီး ေရွ႕ဆက္ဖို႕လဲ(WHO)က ပန္ၾကားထားပါတယ္။ ဒါဟာဘာကို ဆိုလိုတာလဲ ဆုိေတာ့ ေနရာတိုင္းမွာ လူတိုင္းအတြက္ အရည္အေသြးျပည့္ဝတဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ကို သူလို႕ လုိအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေစပဲ ရရွိနိဳင္ေစဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းဟာ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ပန္းတိုင္ ကို ေရာက္ရွိေအာင္ ၾကိဳးပမ္းတဲ့ ေနရာမွာ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ တူညီမယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတိုင္းအတြက္ ပံုစံတူ နည္းလမ္းဆိုတာလဲ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတိုင္းဟာ မိမိႏိုင္ငံကို အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရး လြမ္းျခံဳမႈ အေျခအေန တိုးတက္လာေအာင္ သင့္ေလွ်ာ္ရာ နည္းလမ္းနဲ႔ ၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ရပါလိမ့္မယ္ လို႔ ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး (WHO) က သတင္းစကားျဖန္႔ေ၀ ခဲ့ပါတယ္။
စိန္ေခၚမႈေတြ
အခုခ်ိန္မွာ အနည္းဆံုး ကမၻာ့လူဦးေရ တဝက္ေလာက္ဟာ အေျခခံ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို ရယူႏိုင္ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ လူဦးေရ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ဟာလည္း တေန႔ကို ၂ ေဒၚလာ ထက္နည္းတဲ့ ၀င္ေငြနဲ႔ ေနထိုင္ရျပီး သူတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္လဲ သူတို႔ သံုးစြဲရတဲ့ အခါ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျဖစ္ေအာင္ တြန္းပို႔သလိုျဖစ္ေနပါတယ္။
အေျဖရွာျခင္း
အခု ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ဟာ က်န္းမာေရးနဲ႕ဆက္ႏြယ္တဲ့ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔တဲ့ ဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ဆီသို႔ တိုးတက္လာေစရန္ ေသာ့ခ်က္ မဟာဗ်ဴဟာ အျဖစ္ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ လူထုကို အရည္အေသြးမွီ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႕ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေအာင္ အကာအကြယ္ေပးမႈ ရရွိေအာင္အခြင့္အလမ္းေပးတာဟာ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႕ ဘ၀သက္တမ္းကို တိုးျမွင့္ေပးတာတင္မကပါဘူး။ ဒါဟာ တိုင္းျပည္ေတြကို ကပ္ေရာဂါေတြမပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္၊ ဆင္းရဲငတ္မြတ္မႈေလ်ာ့က်ေအာင္၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြရရွိလာေအာင္၊ စီးပြားေရးဖြ႔ံျဖိဳးမႈ တိုးတက္လာေအာင္ နဲ႕ က်ားမ တန္းတူမႈ ျမင့္တင္ေအာင္ ကူညီေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္လိုေတြေဆာင္ရြက္မွာလဲ
(WHO) ရဲ႕ အမႈေဆာင္ခ်ဳပ္က ဒီလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ေငြေၾကးအကုန္မခံႏိုင္လို႔ ေသတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးမျဖစ္ေစရဘူး။ ဘယ္သူမွ စားစရာ၀ယ္မလား ေဆး၀ယ္မလား ေရြးစရာမလိုရဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၈ ကစျပီး အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ မဟာဗ်ဴဟာမွာ ပါ၀င္ပါတ္သက္သူေတြကို WHO က လံႈ႕ေဆာ္ျခင္း၊ တြန္းအားေပးျခင္းနဲ႔ ဦးေဆာင္လမ္းျပလုပ္ျခင္းျဖင့္ အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေစရန္ ရည္ရြယ္ပါတယ္။
လံႈ႔ေဆာ္ျခင္း - ႏိုင္ငံရဲ႕ မူ၀ါဒ ခ်မွတ္သူေတြကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ က်န္းမာေရးေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အက်ိဳးေတြကို မီးေမာင္းထိုးျပမွာျဖစ္ျပီး သူတို႕ကိုလဲ ဒီအေျပာင္းအလဲကို ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ လံႈ႕ေဆာ္မွာျဖစ္ပါတယ္။
တြန္းအားေပးျခင္း - အၾကြင္းမဲ့က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ လမ္းေၾကာင္းေပၚကို ေရာက္ေနျပီျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ တိုးတက္မႈေတြကို နမူနာျပျပီး အျခားႏိုင္ငံေတြကို သူတို႕ရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ဆက္ေလွ်ာက္ေအာင္ တြန္းအားေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေဆာင္လမ္းျပလုပ္ျခင္း - က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ လြမ္းျခံဳမႈ က်ယ္ျပန္႔ေအာင္လုပ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ အရည္အေသြးတက္ေအာင္လုပ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ စရိတ္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း စသည့္ အၾကြင္းမဲ့က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္သည့္ အေထာက္အကူ နည္းလမ္းမ်ား ကို ေအာင္ျမင္ေနသည့္ႏိုင္ငံမ်ားမွ မွ်ေ၀သြားမည္။
အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ကို ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးရရွိေစခ်င္မိပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဆိုတာ ေဆးကုသတာတခုထဲ မျမင္ေစခ်င္ပါဘူး။
ျပည္သူလူထုကို က်န္းမာေရး အသိပညာ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာကလဲ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးတာပါဘဲ။ ျပည္သူလူထု က်န္းမာေရး အသိပညာ တိုးတက္လာရင္ မလိုအပ္ဘဲ ေဆးကုရတာေတြ၊ မလိုအပ္ဘဲ အသက္ဆံုးရံႈးရတာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာပါ။ ဒါ့အျပင္ ေဆးကုသစရိတ္ေတြ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရင္ ျပည္သူေတြလဲ ၀င္ေငြေတြကို ပိုသံုးႏိုင္ျပီး တိုင္းျပည္လဲ စီးပြားေရးတိုးတက္လာႏိုင္ပါတယ္။
အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ရရွိဖို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ခရီးရွည္ၾကီးကို ေလွ်ာက္ရဦးမွာပါ။ ေက်းလက္ေတာရြာေတြ၊ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြအထိ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ဖို႕ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။ ဒီေနရာမွာ အခမဲ့ ဆိုတာေလးကို ထည့္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ၾကီးဟာ အခမဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လို႕ မသံုးႏႈန္းထားပါဘူး၊က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေစပဲ ရရွိႏိုင္ဖို႔ လို႕ေျပာထားတာပါ။ အခမဲ့ ေဆးကုသမႈ ရႏိုင္ဖို႕ဆိုတာ ႏိုင္ငံတိုင္း၊ ေဒသတိုင္းမွာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ခ်မ္းသာတဲ့ တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာ့ ရွိမွာပါ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲ မရွိေစပဲ ရရွိႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာက သင့္ေတာ္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏနဲ႕ ကုသမႈ ခံယူႏိုင္ဖို႕၊ က်န္းမာေရးကုသမႈ စရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီအတြက္လဲ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္းဖို႕ လုိအပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႕ နယ္စြန္နယ္ဖ်ုားအထိ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္ေအာင္ ဆက္လက္တိုးခ်ဲ႕ျပီး ျပည္သူလူထုကေတာ့ က်န္းမာေရးအသိတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။
က်ေနာ္ကေတာ့ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး အၾကြင္းမဲ့ က်န္းမာေရးလြမ္းျခံဳမႈ ရရွိေစေၾကာင္း ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ဒီပိုစ္ကို ေရးသားလိုက္ပါတယ္။
Ref; WHO world health day campaign
Photo credit; MRTV 4 News - world health day
ခင္တဲ့
waiyanlin
Comments
Post a Comment